Cảm nhận về bài thơ " Tự tình" của anh Mưa rừng chiều

Bài thơ mang tên “ TỰ TÌNH “  do anh Phạm Cao Cường( bút danh là Mưa rừng chiều ) viết. Bài thơ chưa là tác phẩm thơ xuất sắc tột đỉnh nhưng nếu đọc kỹ, ta sẽ nhận ra có rất nhiều  ý nghĩa  qua những từ ngữ mộc mạc, đơn giản trong cách nhìn rất đời thường nhưng không kém phần sâu sắc và tinh tế của anh : 

TỰ TÌNH

Ngày mới đến rồi đêm đã qua

Bình minh tỏa nắng xuống sân nhà

Cơn mưa vừa tạnh trời xanh thắm

Giọt nước long lanh trên cánh hoa

Hít thở khí trời trong lành quá

Đàn chim bay lượn giữa trời xa

Bởi có đêm đen ngày mới sáng

Không có mưa giông nắng cũng nhòa

Vũ trụ xoay vần sao khéo thế

Vạn vật hòa chung một khúc ca

Sáng - tối, dung hòa cùng nhịp sống

Sự sống từ mưa nắng thuận hòa 

Trời đất xem chừng như rất trẻ

Ta bỗng ngây thơ dẫu chớm già

Sướng, khổ đời người ta đã thấu

Buồn, vui. Một chốc cũng trôi qua

Thế thái nhân tình, chen rồi lấn

Từ bi, nhân ái, dễ bỏ qua

Lợi lộc có rồi, rồi cũng hết

Đời người cũng chỉ gió thoảng qua

Sáng nay chim hót sao hay thế

Con bướm thong dong bay tìm hoa

Chặc lưỡi, cuộc đời. Ừ... phải thế

Sướng, khổ, buồn, vui là do ta.

          MƯA RỪNG CHIỀU _  6 / 2016

Trang blog của anh Mưa rừng chiều : 

https://muarungchieu.blogspot.com/2016/06/tu-tinh.html

Bài thơ được mở đầu  với dấu ấn thời gian:

Ngày mới đến rồi đêm đã qua

Bình minh tỏa nắng xuống sân nhà

Nắng sớm bừng lên báo hiệu một ngày mới bắt đầu. Đất vừa mới được một trận mưa dội sạch đi bao ưu phiền. Đây đó, giọt mưa vẫn còn đọng lại làm cho không khí trong lành, mát rượi hơn.

Cơn mưa vừa tạnh trời xanh thắm

Giọt nước long lanh trên cánh hoa

Qua đến khổ thơ thứ hai :

Hít thở khí trời trong lành quá

Đàn chim bay lượn giữa trời xa

Bởi có đêm đen ngày mới sáng

Không có mưa giông nắng cũng nhòa

Vũ trụ xoay vần sao khéo thế

Vạn vật hòa chung một khúc ca

Sáng - tối, dung hòa cùng nhịp sống

Sự sống từ mưa nắng thuận hòa 

Có đêm thì sẽ có ngày, đó là quy luật của vũ trụ, là vòng quay trái đất, hiển nhiên ai cũng hiểu. Thế nhưng, “ Không có mưa giông, nắng cũng nhòa” phải suy nghĩ kĩ mới hiểu : Có trải qua mưa giông thì mới thấy nắng cần thiết đến mức nào. Trong mưa giông lạnh lẽo, ầm ào, đáng sợ, ta mới mong nắng vê để tìm lại sự yên bình, ấm áp, để nương tựa. Có ai muốn đời mình gặp mưa giông đâu, ai cũng muốn hạnh phúc kia mà. Nhưng có trải qua khổ đau thì mới thấy giá trị của hạnh phúc để mà trân quý và giữ gìn nó.

Quy luật của vũ trụ luôn hợp lý: Ngày ( sáng) và Đêm ( tối ), Mưa, Nắng tuần tự thay phiên nhau mang đến cho chúng ta sự sống. Mưa không thuận, nắng không hòa là do con người tàn phá thiên nhiên, con người tự hại chính mình và đồng loại. Thiên nhiên chẳng có lỗi gì cả.

Trời đất xem chừng như rất trẻ

Ta bỗng ngây thơ dẫu chớm già

Sướng, khổ đời người ta đã thấu

Buồn, vui. Một chốc cũng trôi qua

Tại sao anh ấy lại cho rằng “ Trời đất xem chừng như rất trẻ “ nhỉ? Phải chăng đó là vì trời đất luôn thay đổi, làm tự làm mới mình. Ngày và đêm, mưa và nắng cũng thế: luôn thay đổi, mỗi một ngày mới là có nhiều điều mới, năng mưa ngày càng lạ, càng mới, khác xưa hơn. Từ đó, làm cho tâm hồn người cũng như trẻ lại, như “ ngây thơ” . Tâm hồn yêu đời phơi phới thể hiện rõ quá còn gì. Thế nhưng, để có tâm hồn yêu đời hồn nhiên ấy thì con người ấy cũng phải từng trải qua những năm tháng đầy thử thách của cuộc đời. Con người ấy cũng đã từng nếm mùi đau khổ, vui sướng dù ít hay nhiều trong cuộc đời. Có trải qua thì mới thấu hiểu và chiêm nghiệm được sự đời. Từ đó, người ấy mới biết không có gì là tồn tại mãi mãi: trong cái rủi có cái may, may rồi lại rủi, khổ rồi lại vui, vui rồi lại khổ, cứ tuần tự, thay phiên nhau ùa đến với người. Không có niềm vui nào là vĩnh hằng và không có nỗi đau nào ngự trị suốt một kiếp người. Có tỉnh táo, có niềm tin, có yêu thương, có bao dung, có lạc quan thì mới hiểu điều này. Nếu không người ấy chỉ mãi chìm vào trong u buồn, oán hận, bạc đãi cuộc đời mình. Đời mỗi con người cần lắm những phút nhìn lại mình để hiểu mình và cũng cần nhìn mình để hiểu người.

 Thế thái nhân tình, chen rồi lấn

Từ bi, nhân ái, dễ bỏ qua

  Trong cuộc đời, ai cũng muốn mình hạnh phúc. Bạc tiền, của cải là thứ ai cũng muốn. Tình cảm thì ai cũng cần. Cái gì trên đời này có, ai cũng muốn gom về mình. Nhưng những thứ ấy thì đâu có nhiều. Không phải ai cũng may mắn sở hữu chúng. Thế nên, người ta phải tranh giành, thậm chí cướp giật để chiếm đoạt được chúng. Đau khổ từ đây mà ra. Con người tự làm khổ mình, làm khổ người khác. Bao căm hận, oán thán, thù hằn trải dài, tiếp nối từ năm này qua năm nọ, rồi từ kiếp này sang kiếp khác mãi thôi chưa dứt. Tuy nhiên, cũng vẫn còn có người biết “ thiểu dục tri túc” nên không tham lam, vọng tưởng mà biết được giá trị của tình người. Con người hơn loài vật ở trí tuệ. Cho nên con người không thể thua loài vật về tình thương được. Những con vật cùng loài như “ hổ dữ không ăn thịt con”, những con vật khác loài vẫn sống chung hòa thuận, yêu thương nhau kia mà. Không lẽ con người còn tệ hơn cả loài vật hay sao ?
“ Từ bi, nhân ái dễ bỏ qua”. Đúng, chỉ có tình yêu thương, lòng bao dung, độ lượng, dễ tha thứ và trên hết vẫn là trái tim nhân hậu, biết cảm thông, chia sẻ với người khác thì mới có thể nhẫn nhịn, bỏ qua  tất cả.

 Lợi lộc có rồi, rồi cũng hết

Đời người cũng chỉ gió thoảng qua

Vạn vật còn thay đổi, ngày đêm mỗi khác thì sá gì vật chất vô tri vô giác ( cần đó nhưng không phải là tất cả) rồi cũng hết thôi. Con người cứ ra sức kiếm tiền,  làm giàu lo cho mình, cho con cháu nhưng rồi lúc chết người đó đâu thể mang theo tiền bạc, của cải về bên kia thế giới đâu mà phải để lại cho con cháu rồi chúng nó cũng ăn hết, có khi nhanh chóng phá nát tài sản luôn. Thế là sự hy sinh đi toi cả. Thậm chí con cháu còn làm ô uế danh gia vọng tộc nữa. Cuộc đời con người có khi còn ít hơn. Đức Phật cho rằng “ Đời người chỉ tồn tại trong một hơi thở”, thở ra mà không hít vào là đi luôn…. Ít ai biết cuộc đời người dài hay ngắn tùy thuộc vào việc người đó đã làm trong những kiếp trước. Có sinh thì sẽ có tử, có ai thời này trường sinh bất lão đâu. Tham thì thâm. Kiếm nhiều tiền chưa chắc đã hạnh phúc khi mà phải tìm cách giữ tiền bạc, của cải của mình. Thế thì luyến tiếc làm gì, tham làm gì. Sao không có lúc để tâm hồn mình bay theo “ tiếng chim hót hay, thả hồn theo cánh bướm vườn hoa tươi đẹp như kia để thấy lòng nhẹ nhàng, vui tươi, thanh thản hơn?

Chặc lưỡi, cuộc đời. Ừ... phải thế

Sướng, khổ, buồn, vui là do ta.

Ngẫm kỹ rồi,  biết đời là giấc mộng cho nên phải tự mình lo cho mình thôi. Mình đau khổ phần nào cũng do mình mà ra nếu ta làm việc sai quấy, việc ác gây tổn thương, đau khổ cho người khác và rồi cái khổ đau ấy lại quay về với chính mình mà thôi. Nếu khổ đau do người khác đem lại cho mình thì tỉnh táo hơn ta sẽ hiểu đó là nghiệp kiếp trước của mình : mình gây cho người khác thì kiế này người đó trả lại cho mình. Thế thôi: nhân quả công bằng lắm – có vay có trả mà, có gì lạ đâu, chẳng qua là mình không hiểu mà thôi. Nếu ta nghĩ điều hay, mình làm việc tốt đem lại niềm vui, hạnh phúc cho người thân, bạn bè, những người sống quanh mình thì ta cũng hạnh phúc vậy. Thế thì còn gì bằng, sao mình không làm nhỉ?

Hiểu theo nghĩa khác “ Sướng, khổ, vui, buồn là do ta “ còn có một nghĩa khác cao thượng hơn : đó là khả năng điều khiển tâm của chính mình. Ta đang đau khổ đó nhưng nếu ta hiểu lý nhân quả thì mình sẽ vui vì mình đã, đang trả nợ cho chính cái nghiệp của mình trong quá khứ tiền kiếp thì mình sẽ vui, sẽ chấp nhận nó, sẽ đối diện với nó. Đây gọi là hạnh phúc trong khổ đau. Ta đau khổ mà vẫn thấy vui ấy mới tài. Làm được điều này rất khó nhưng không thể không làm được. Thực tế có những người như thế đấy thôi :

-          Cô Nguyễn Thanh Thúy - người “ bình tĩnh sống” ở Lâm Đồng đã từng gây xúc động với người xem trong cuộc thi Tìm kiếm tài năng Việt Nam vừa qua đó: ở hoàn cảnh của cô, ai dám cho là hạnh phúc nhưng với cô thì cô lại luôn lạc quan, làm việc thiện lành giúp người khác. Hạnh phúc đơn giản chỉ thế thôi.

-          Hoặc như em Quách Gia Minh 20 tuổi ở Bến Tre năm ngoái khi đào hố nấu bánh tét cho nhà chùa, em đã bị thương mù mắt do đạn trong đất phát nổ. Gặp em ở bệnh viện Chợ Rẫy, em còn bảo “ đó là nghiệp mà em phải trả nên em không buồn”. Nếu là người khác, chưa chắc đã nghĩ được như em ấy đâu.

....và còn còn nhiều những người khác nữa, trong đó có cả những người ở quanh ta mà ta không nhận ra đó thôi. 

Cuộc đời còn đẹp lắm dù trong đó có những buồn, vui, sướng, khổ. Ta hãy sống tốt, hãy nhìn đời bằng đôi mắt  tinh tế, bằng lý trí sáng suốt, bằng trái tim nhân hậu, bằng tấm lòng rộng mở và bằng sự lạc quan ta sẽ thấy hạnh phúc. Hãy sống như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã hát “ Sống trong đời sống cần có một tấm lòng để gió cuốn đi ”  sẽ thấy lòng mình thật thanh thản, nhẹ nhàng, yêu đời hơn và hạnh phúc hơn…

Ý nghĩa của bài thơ không ngoài quan niệm sống thiện lành, nhân hòa, thân ái trong niềm lạc quan, vui vẻ. Sống phải luôn nhìn và ngẫm, sống phải biết suy nghĩ chín chắn, hành động tốt đẹp. 

Tôi viết như vầy không phải để tung hê tác giả bài thơ hay là để khoe khoang mình mà đơn giản chỉ là bày tỏ cám xúc với bài thơ.Tôi cũng không phải là một người bình thơ mà chỉ biết cảm nhận thơ theo suy nghĩ cá nhân nên nghĩ sao thì viết vậy và đây cũng là lần đầu tiên tôi viết cảm nhận về một bài thơ mà mình thích nên lời lẽ diễn đạt có thể còn chưa rõ.. nhưng mà, kệ, cây nhà lá vườn mà, mình đâu phải là nhà thơ văn gì đâu. Hehe

              Cảm ơn anh Mưa rừng chiều đã viết nên bài thơ có ý nghĩa đẹp như thế. Cuộc đời vẫn còn đẹp lắm. Em chúc anh luôn vui, khỏe và sẽ tiếp tục viết thêm những bài thơ hay, đầy ý nghĩa như thế nữa nhé! 

            

.